پٹنا صاحب دا گرودوارہ گؤگھاٹ صاحب

    بہار راج دی راجدھانی پٹنا صاحب پرتی سکھ سنگتاں دی اتھاہ شردھا بھاونا اس کرکے جڑی ہوئی ہے کیونکہ سکھاں دے دسویں گورو سربنسدانی سری گورو گوبند سنگھ نے اس پوتر شہر ’چ اوتار دھاریا سی۔ سکھاں لئی اس پاون-پوتر شہر پٹنا صاحب نوں دسم پاتشاہ صاحب دے اوتار دھارن توں پہلاں پہلی پاتشاہی سری گورو نانک دیوَ اتے نوویں پاتشاہ سری گورو تیغ بہادر صاحب دے چرناں دی چھوہ وی پراپت ہے۔ اس لئی تخت سری پٹنا صاحب توں پہلاں اس استھان ’تے گرودوارہ گؤگھاٹ سشوبھت ہے، جتھے سری گورو نانک دیوَ تے سری گورو تیغ بہادر نے چرن پائے سن۔ اس پاون-پوتر استھان ’تے سکھ سنگت ولوں پہلی تے نوویں پاتشاہی دی یاد ’چ شاندار گرودوارہ سری گؤگھاٹ صاحب دی ستھاپنا کیتی گئی ہیے۔ گرودوارہ سری گؤگھاٹ پٹنا صاحب جنکشن اتے سری ہرمندر پٹنا صاحب دے وچکار سشوبھت ہے۔
پہلی پاتشاہی سری گورو نانک دیوَ نے جدوں اس استھان ’تے چرن پائے اس سمیں اتھے پنڈ بسمبھرپر وسیا ہویا سی۔ اس پنڈ ’چ بھگت جیتا ملّ نام دا اک مہاتما رہندا سی، جس دی عمر اس سمیں 350 سال سی۔ بھگت جیتا ملّ ہر روز گنگا جی اشنان کرن جایا کردا سی پر بھگت جی نوں بردھ اوستھا کرکے گنگا جی ’تے روزانہ اشنان کرن ’چ اوکھیائی پیش آؤن لگی۔ اس دوران جدوں سری گورو نانک دیوَ بھگت جیتا ملّ نوں ملن اس استھان ’تے آئے تاں اوہناں گورو جی اگے بینتی کیتی کہ ہن سنسار توں اوہناں نوں مکتی دوا دیؤ کیونکہ بردھ اوستھا ہر روز گنگا جی ’تے اشنان کرن ’چ رکاوٹ بن رہی ہے۔ اس ’تے سری گورو نانک دیوَ نے بھگت جیتا ملّ نوں کیہا کہ حالے مکتی دا صحیح سماں نہیں آیا کیونکہ تسیں اجے سنسار ’چ ہور سکھ بھوگنے ہن۔ اس دے نال ہی گورو جی نے بھگت جیتا نوں دسیا کہ اوہناں نوں مکتی نوویں پاتشاہی سری گورو تیغ بہادر توں ملیگی۔ اس سمیں دوران تسیں اپنا نت-نیم جاری رکھنا۔
اس ’تے بھگت جیتا نے گورو کول اپنے گنگا اشنان دا واسطہ پایا تاں گورو جی نے دسیا کہ گنگا جی تہانوں ہر روز اتھے ہی اشنان کراؤن آیا کریگی۔ اس ’تے بھگت جیتا ملّ نے سری گورو نانک دیوَ اگے بینتی کیتی کہ جدوں گنگا جی نت دن مینوں گھرے اشنان کراؤن آیا کریگی تاں اتھوں دے لوک میرے کارن سنکٹ ’چ گھر جایا کرنگے۔ میں نہیں چاہندا کہ میرے اشنان کارن دوجیاں نوں کشٹ سہن کرنا پوے۔ نال ہی اوہناں واسطہ پایا کہ جدوں تسیں میری سنسارک مکتی لئی سری گورو تیغ بہادر روپ ’چ آووگے تاں میں تہانوں کویں جان سکانگا کہ اوہ روپ تہاڈا ہی ہے۔ اس ’تے سری گورو نانک دیوَ نے بھگت نوں روزانہ اشنان کرن والی جگہ ’تے کنڈ بناؤن لئی کیہا۔ گورو جی نے بھگت نوں کیہا کہ گنگا جی گٔو دے روپ ’چ آیا کریگی تے اپنے مکھ توں پوتر گنگا جی دے جل نال تہانوں ہر روز اشنان کروا دیا کریگی۔ اس نال تہاڈی اشنان کرن دی اچھا وی پوری ہوویگی تے نالے تہاڈے شردھالو لوکاں نوں وی کوئی سنکٹ سہن نہیں کرنا پویگا۔
اس توں بعد سری گورو نانک بھگت جیتا ملّ نوں وچن دے کے پٹنا صاحب چلے گئے، جتھے اوہناں دی ملاقات ثالث رائے جوہری نال ہوئی۔ گورو جی توں اپدیش لے کے ثالث رائے جوہری وی اوہناں دا بھگت بن گیا۔ ثالث رائے جوہری اپنے گھر جتھے سری گورو نانک دیوَ نوں ملے سن، اس گھر نوں بعد ’چ اوہناں نے شردھا نال گروگھر دی دھرم شالہ ’چ بدل دتا۔ اسے گروگھر دی دھرم شالہ دے پوتر استھان ’تے سری گورو گوبند سنگھ دا جنم ہویا سی۔
جدوں نوویں گورو تیغ بہادر گرگدی ’تے براجمان ہوئے تاں سری گورو نانک دیوَ دے دتے وچن انوسار اوہ ماتا گزری اتے چونویں سکھاں نوں نال لے کے پورب دی یاترا ’تے نکل پئے۔ سبھ توں پہلاں سری گورو تیغ بہادر الاہباد دے محلے آیاپر ’چ پجے جتھے ہن گورو کا باغ دے نام دا پرسدھ تیرتھ ستھان ہے۔ اتھے گورو جی دو مہینے رہے تے ماتا جی دی ککھّ ’چ کلگیوالے دسمیش گورو جی دا پرکاش ہویا۔ اتھے دو مہینے ٹھہرن توں بعد سری گورو تیغ بہادر مرزاپر ’چ جگرام دے چاچا پھگجی دے گھر توں ہندے ہوئے ستنام واہگورو دا جاپ کردے ہوئے پہلی پاتشاہی سری گورو نانک دیوَ دے روپ ’چ بھگت جیتا ملّ کول پٹنا صاحب نیڑے وسے پنڈ بسمبھرپر پہنچے۔
سری گورو تیغ بہادر نے پریوار اتے سنگتاں سمیت پنڈ بسمبھرپر بھگت جییتا ملّ دے گھر پہنچن توں بعد باہروں اوہناں نوں آوازاں دتیاں اتے کنڈے وی کھڑکائے پر بھگت جی نے گھر دے سارے دروازے بند کر رکھے سن کیونکہ اتھوں دے لوک بھگت جیتا ملّ دے گھر آ کے اودھم مچایا کردے سن، جس نال اوہناں دی بھگتی ’چ وگھن پییندا سی۔ اس توں بعد سنگت نے گھر دی اک کھلھی باری راہیں بھگت جی نوں آواز لگائی کہ گورو جی آئے ہن، بھگت جییتا ملّ دروازہ کھولہو۔ اندروں بھگت جی نے اتر دتا کہ جے گورو جی آئے ہن تاں اپنے آپ ہی اندر آ جان، دروازہ بند جاں کھولن نال کوئی فرق نہیں پیندا۔
ایہہ سن کے سری گورو تیغ بہادر آپ گھوڑے ’تے چڑھے چڑھائے سنگت سمیت کھلھی باری راہیں بھگت جیتا ملّ کول پجے جتھے اوہ بھگتی ’چ لین بیٹھے سن۔ اتھے سری گورو تیغ بہادر نے اپنے ہتھیں لکڑ دی کھنوٹی گڈّ کے اپنا گھوڑا بنھا اتے آپ گورو نانک دیوَ دے آسن ’تے جا براجے۔ اس اپرنت اوہناں بھگت جیتا ملّ نوں درشن دتے۔ بھگت جیتا ملّ نوں سری گورو تیغ بہادر سری گورو نانک دیوَ دے روپ ’چ نظر آئے۔ سری گورو نانک دیوَ دے درشن کرن ’تے بھگت جیتا ملّ دھنّ ہو گئے اتے اوہناں پہلی پاتشاہی سری گورو نانک دیوَ دے کہے انوسار اپنا سریر تیاگ کے سنسار توں مکتی پراپت کیتی۔ سری گورو تیغ بہادر نے سری گورو نانک دیوَ دے کہے انوسار بھگت جیتا ملّ جی نوں مکتی بخشن دے نال-نال اوہناں دا انتم سنسکار وی اپنے ہتھیں کیتا۔
گرودوارہ گؤگھاٹ دے اتہاسک تھم صاحب
سری گورو تیغ بہادر نے بھگت جیتا ملّ جی دا انتم سنسکار کرن توں بعد اس گھر دی نویں سرؤں اساری کرنی شروع کروا دتی جتھے بھگت جی رہا کردے سن۔ مکان اجے بننا شروع ہویا سی کہ راجا بشن سنگھ نوں آسام جان دا حکم بادشاہ اورنگزیب نے کر دتا۔ آسام ’چ جادو آدی بہت ہندے ہن اس لئی راجا بشن سنگھ نے سری گورو تیغ بہادر صاحب اگے بینتی کیتی کہ آسام ’چ اوہناں نوں سہائتا دی بہت لوڑ ہے اس لئی گورو جی اوہناں نال ضرور چلن۔ کیونکہ نوویں پاتشاہی گورو نانک گرگدی دے مالک سن۔ سری گورو تیغ بہادر نے راجا بشن سنگھ دی بینتی سویکار کر لئی۔ اس توں بعد گورو جی نے مکان اسار رہے کاریگراں نوں مکان جلدی بناؤن دی بینتی کیتی کیونکہ راجا بشن سنگھ گورو دا سکھ ہیے اسیں اس دی منوکامنا پوری کرن لئی اس دے نال آسام جانا ہے۔ کاریگراں نے گورو جی دی بینتی سویکار کردے کیہا کہ چھت ہیٹھ تھم دین لئی لکڑ چھوٹی ہے، اس لئی نویں لکڑ منگوا دیؤ اسیں کم جلدی ختم کر دیوانگے۔